Научен текст

Активности: Научните текстови како пат кон медиумска писменост
 

1. Анализа на научен текст
Цел: Учениците да препознаат објективни информации, докази и структура на научен текст.
Инструкции:
•    Се избира краток научен текст (на пример, за климатски промени, исхрана или енергија).
•    Учениците да одговорат на прашањата:
1.    Кој е авторот и кој е изворот на текстот?
2.    Кое е главното прашање или проблем што го разгледува текстот?
3.    Кои факти и докази се наведени?
4.    Дали авторот користи лични мислења или научни податоци?
5.    Каков е заклучокот и врз што се темели?
Очекуван исход: Учениците развиваат способност да ги разликуваат проверените научни факти од лични или непроверени тврдења.

2. Научен текст vs. Медиумски напис
Цел: Да се развие критичко споредување на начинот на кој науката се претставува во медиумите.
Инструкции:
•    Се споделуваат два кратки текста за иста тема:
o    Еден научен (од научно списание или учебник).
o    Еден медиумски (новинарски напис или интернет портал).
•    Учениците да споредат:
1.    Како се прикажани фактите во двата текста?
2.    Кој користи повеќе емоционален јазик?
3.    Дали медиумскиот текст користи сензационални изрази или поедноставува информации?
4.    Кој од двата текста е поверодостоен и зошто?
Очекуван исход: Учениците стануваат свесни за улогата на медиумите во пренесувањето на науката и развиваат медиумска критичност.
 
3. Проверка на изворите
Цел: Да се зајакне вештината на проверување на доверливоста на изворите.
Инструкции:
•    Учениците наоѓаат онлајн напис со научна содржина (на пример, „нов лек против настинка“, „нови откритија за Марс“).
•    Потоа ги проверуваат следниве аспекти:
o    Кој го објавил текстот (научна институција, универзитет, медиум)?
o    Дали се наведени научни извори или истражувања?
o    Дали се наведени податоци, бројки, имиња на истражувачи?
o    Дали има докази или се повикува на „чудесни резултати“?
Очекуван исход: Учениците развиваат навика да проверуваат извори пред да прифатат информација како точна.

4. Создади свој „мини-научен напис“
Цел: Да се применат научните принципи и медиумската писменост во создавање текст.
Инструкции:
•    Учениците да изберат тема (на пр. рециклирање, глобално затоплување, здрав начин на живот).
•    Да напишат краток научен текст (до 150 зборови) со:
o    јасна структура (вовед, факти, заклучок);
o    најмалку еден проверен извор;
o    неутрален и точен јазик.
•    Потоа да направат и медиумска верзија на истиот текст — пократка, со наслов како што би се појавил во весник или онлајн медиум.
Очекуван исход: Учениците ги разбираат разликите во целта, стилот и точноста меѓу научен и медиумски текст, и развиваат одговорен однос кон информациите што ги споделуваат.
 
5. Критичка дискусија: „Науката во медиумите“
Цел: Да се стимулира критичко мислење и аргументирано изразување на ставови.
Инструкции:
•    Се организира дискусија со прашања:
o    Дали медиумите секогаш точно ги претставуваат научните факти?
o    Како можеме да знаеме кога медиумите претеруваат?
o    Кои се последиците кога луѓето не ги разбираат научните информации точно?
•    Учениците се охрабруваат да користат примери од реалноста (вакцини, климатски промени, нови технологии итн.).
Очекуван исход: Учениците развиваат ставови засновани на докази и учат да аргументираат критички и етички.